Waarom leer je feitenkennis beter ’s middags en sport of muziek ’s avonds?

Uit heel wat studies blijkt dat ons brein tijdens de slaap heel actief aan de slag gaat met het verwerken en consolideren van de informatie die het overdag heeft opgeslagen. In een recent onderzoek werd er nagegaan wat het optimale tijdsinterval is tussen het verwerven van de informatie en het tijdstip waarop je in bed kruipt om de informatie of vaardigheden op lange termijn beter te onthouden of onder de knie te hebben. Het aanleren en inoefenen van procedurele vaardigheden (bijvoorbeeld sporten, muziek spelen) plan je beter vlak voordat je in bed kruipt. Het instuderen van feitenkennis (waarbij je een beroep moet doen op je declaratieve geheugen) doe je (hoewel het bewijsmateriaal minder overtuigend is) best in de namiddag, zo’n zeven en een half uur voordat je gaat slapen.

De onderzoekers lieten 50 meisjes (16-17jaar) zowel feitenkennis (woordenparen) instuderen als een procedurele taak (een getallenreeks zo snel en accuraat mogelijk intypen op een klavier) inoefenen. De ene groep deed dit om drie uur in de namiddag. De andere groep om negen uur ’s avonds. Er werd nagegaan dat beide groepen even goed scoorden onmiddellijk nadat beide taken aanvankelijk werden aangeleerd. Ook de nachtrust (9u) was voor iedereen gelijk.

Wanneer de beide groepen zowel een dag als een week later opnieuw werden getest op het intoetsen van de getallen (waarbij er een beroep werd gedaan op het procedurele geheugen) bleken de meisjes die dit ’s avonds hadden aangeleerd beter te scoren. Bij het onthouden van de woordparen (waarbij het declaratieve geheugen een rol speelt) waren de resultaten minder eenduidig. Wanneer iedereen na één dag opnieuw werd getoetst, scoorde de namiddaggroep beter maar een week later was er geen verschil meer tussen beide groepen.

Hoewel het uiteraard moeilijk is om op basis van dit kleinschalige onderzoek grote uitspraken te doen, stellen de onderzoekers toch dat uit hun conclusies een aantal praktische aanbevelingen kunnen volgen. Feitenkennis instuderen, zoals het aanleren van woordenschat, wordt beter in de namiddag ingepland, terwijl je het inoefenen van motorische vaardigheden, zoals bijvoorbeeld sport of piano spelen, beter ’s avonds plant.

Aan alle directies die na het lezen van deze blogpost overwegen om hun lessenroosters helemaal om te gooien en de lessen lichamelijk opvoeding ’s avonds in te plannen wil ik wel nog meegeven dat er ook studies en experimenten zijn (ik denk hierbij bijvoorbeeld aan The Classroom Experiment van Dylan William) die aantonen dat jongeren tot betere leerprestaties komen wanneer de schooldag wordt gestart met lichaamsbeweging.

Bron:

Holz J, Piosczyk H, Landmann N, Feige B, Spiegelhalder K, Riemann D, Nissen C, and Voderholzer U (2012). The Timing of Learning before Night-Time Sleep Differentially Affects Declarative and Procedural Long-Term Memory Consolidation in Adolescents. PloS one, 7 (7) PMID: 22808287

Abstract

Sleep after learning has been shown to foster the consolidation of new memories. However, fundamental questions on the best timing of learning before night-time sleep persist. We tested the hypothesis that learning directly prior to night-time sleep compared to 7.5 hrs prior to night-time sleep provides better conditions for the consolidation of declarative and procedural memories. Fifty healthy female adolescents (aged 16–17 years) were trained on a declarative word-pair and a procedural finger-tapping task at 3 pm (afternoon group, n = 25) or at 9 pm (evening group, n = 25), followed by a sleep laboratory night. Retrieval was assessed 24 hours and 7 days after initial training. Subjects trained in the afternoon showed a significantly elevated retention rate of word-pairs compared to subjects trained in the evening after 24 hours, but not after 7 days. In contrast, off-line gains in finger-tapping performance were significantly higher in subjects trained in the evening compared to those trained in the afternoon after both retention intervals. The observed enhanced consolidation of procedural memories after training in the evening fits to current models of sleep-related memory consolidation. In contrast, the higher retention of declarative memories after encoding in the afternoon is surprising, appeared to be less robust and needs further investigation.