Slimme meisjes wandelen naar school!

Uit heel wat studies en experimenten is intussen gebleken dat lichaamsbeweging de cognitieve prestaties van jongeren stimuleert. Toch moet je hiervoor niet noodzakelijk extra tijd vrijmaken voor lichamelijke opvoeding tijdens de lesuren. Moedig jongeren (en dan vooral de meisjes!) aan om hen actief naar school te verplaatsen!

Uit een Spaans onderzoek dat ik via Twitter (@WardPlunet) heb opgemerkt, blijkt immers dat meisjes die naar school wandelen beter presteren op cognitief vlak dan meisjes die met de bus of auto naar school gebracht worden. Meisjes die er bovendien langer dan een kwartier over doen om op school te geraken presteren nog beter.

Uit heel wat studies en experimenten is intussen gebleken dat lichaamsbeweging de cognitieve prestaties van jongeren stimuleert. Ik denk hierbij spontaan aan The Classroom Experiment van de Engelse onderwijsexpert Dylan William. In de BBC-reportage die je op Youtube kunt bekijken suggereert hij ook om de lesdag te beginnen met lichaamsbeweging.

In dit onderzoek gingen Spaanse onderzoekers na of de manier waarop jongeren zich naar school verplaatsen een invloed heeft op de cognitieve prestaties. Ze analyseerden de gegevens van 1700 jongens en meisjes tussen de leeftijd van 13 en 18 jaar in 5 Spaanse steden (Granada, Madrid, Murcia, Santander en Zaragoza). Verschillende variabelen werden onder de loep genomen: hoe ze zich naar school verplaatsten, hun cognitieve prestaties, lichamelijke factoren zoals o.a. BMI en hun naschoolse fysieke activiteit. Bovendien werd er informatie verzameld over de socio-economische achtergrond van hun familie.

Aan de jongeren werd gevraagd hoe ze zich gewoonlijk naar school verplaatsen ( te voet, met de fiets, bus, metro, bromfiets, … ) en hoe lang ze erover doen. Vervolgens werd hun cognitief vermogen (verbaal ,numeriek, redeneervermogen en een algemene score) getest door middel van de Spaanse versie van de RSA test.

Uit de resultaten bleek dat meisjes die zich op een actieve manier naar school verplaatsen beter scoren op verschillende cognitieve vlakken dan de meisjes die met de auto of bus naar school kwamen.  Bovendien scoorden de ‘actieve’ meisjes die er meer dan een kwartier over doen beter dan de ‘actieve’ meisjes die er minder lang over deden om op school te geraken. Bij de jongens werden er geen verschillen vastgesteld. Dit ligt in lijn met een ander onderzoek (Kwak et al) dat in Zweden werd uitgevoerd.

Volgens de onderzoekers bevestigen de resultaten dat lichaamsbeweging de cognitieve prestaties van jongeren stimuleert. Dit wordt ook bevestigd door de neurowetenschap. Lichaamsbeweging stimuleert de aanmaak van nieuwe hersencellen en de stof  brain–derived neurotrophic factor. Bovendien heeft lichaamsbeweging volgens anderes studies een positief effect op het concentratievermogen, geheugen en gedrag in de klas waardoor het tot betere academische prestaties kan leiden bij schoolgaande jongeren.

Adolescentie is omwille van de plasticiteit van het brein een uiterst geschikte periode om de cognitieve vermogens te stimuleren. Paradoxaal genoeg is het echter een periode waarin de fysieke activiteit van jongeren een sterke terugval kent. Meer lichamelijke opvoeding tijdens de lesuren kan volgens de onderzoekers hieraan tegemoet komen, net zoals jongeren aanmoedigen om zich op een actieve manier naar school te verplaatsen.

Op de vraag waarom dit effect enkele bij meisjes kan worden vastgesteld, hebben de onderzoekers (nog) geen pasklaar antwoord. Eén van de mogelijke verklaringen is dat de jongens tijdens de adolescentie actiever zijn dan meisjes waardoor de extra fysieke inspanning om zich naar school te verplaatsen geen of slechts een minimaal effect heeft op hun cognitieve prestaties omdat het slechts een klein deel van hun dagelijkse fysieke activiteit omvat. Een tweede mogelijke verklaring is volgende de onderzoekers te verklaren door neurologische verschillen tussen beide geslachten die ervoor zorgen dat meisjes gevoeliger zijn voor angst, stress en depressie. De extra lichaamsbeweging zorgt mogelijk voor een toename van BDNF waardoor hun stress afneemt voor ze op school aankomen.

De beperkingen van deze studie liggen volgens de onderzoekers in het feit dat ze niet meteen kunnen verklaren of het nu net de actieve manier van verplaatsen is die de cognitieve prestaties van de meisjes stimuleert of dat het net de meisjes zijn die cognitief beter presteren die ervoor kiezen om zich op een actieve manier te verplaatsen. Ze geven dan ook aan dat er met hun resultaten met de nodige voorzichtigheid moet worden omgesprongen en dat verder onderzoek nodig is.

Bron:

Active Commuting to School and Cognitive Performance in Adolescents

The AVENA Study

David Martınez-Gomez, MSc; Jonatan R. Ruiz, PhD; Sonia Gomez-Martınez, PhD;

Palma Chillon, PhD; J. Pablo Rey-Lopez, MSc; Ligia E. Dıaz, PhD; Ruth Castillo, PhD;

Oscar L. Veiga, PhD; Ascension Marcos, PhD; for the AVENA Study Group

Arch Pediatr Adolesc Med. 2011;165(4):300-305.

Published online December 6, 2010.

doi:10.1001/archpediatrics.2010.244

Raadpleeg hier de originele studie

 

Update 11/01/2017: Ook in Nederland kwam men bij een onderzoek tot gelijkaardige conclusies. Lees meer.